Tip:
Highlight text to annotate it
X
[Kelele zisizoeleweka]
Wengi wetu tunawaza, teknologia yafanyia nini bongo zetu
[Rununu inalia: Sauti ya simu ]
Twafahamu kuwa ubongo unabadilia kulingana na uzoefu wa maisha
Kwa kweli, kutazama kanda hii kunabadilisha uhusiano katika bongo lako sasa.
[♪ Wimbo ♪]
Lakini kwa vile sisi wanadamu ndio tunabuni na kutumia teknologia hii
labda swala bora zaidi kuliza ni
tunabadili vipi bongo zetu
[Nguvu ya Ubongo]
Kuna mengi kuhusu ubongo ambayo hatujui
lakini kuna yale tunayoyajua
Unaona, si mbali tangu sisi wanadamu tuanze kufikiria
Tulianza kufikiria jinsi tunavyoelewa bongo zetu
Mkakati moja ambao wanaofikiria wametumia katika historia
ni kulinganisha ubongo na teknologia mpya ya siku zao
Ubongo kama saa, kama kifaa cha kudhibiti simu ama stima]
injini ya mvuke
mashine
tarakilishi
Natuliwaza, teknologia ya kisasa inaweza kutusaidia vipi kuelewa
ubongo kwa njia mpya?
Kwa hivyo, tulitumia teknologia hiyo kuuliza watu kote duniani
"Unafikiria nini kuhusu ubongo?"
Ilikuwa ya kustaajabisha, neuroni hizi zote zikituma mawazo na picha
kwetu kutoka kote duniani
[♪Wimbo♪]
Na ilikuwa wazi
Mtandao, teknologia ya juu zaidi duniani
ni mfumo wa nguvu wa kusaidia kuelewa ubongo wa binadamu
mfumo wa juu zaidia wa kibiolojia duniani
Lakini tulifikiria zaidi kuihusu
na kwa kuwa mtandao uko kwa hatua changa katika kuedelezwa
unakuwa kwa kasi, daima unabadilika
unatengeneza mabilioni ya uhusiano kote duniani
pengine mfumo wa nguvu saidi ni kulinganisha na
ubongo wa mtoto
ulio katika hatua sawia ya ukomavu
unakuwa kwa kasi, unabadilika daima
na unatengeneza mabilioni na mabilioni ya uhusiano
kati ya sehemu tofauti za ubongo
Kwa hivyo, swali ndilo hili
Tukisema mtandao uko kwa hatua sawia ya ukomavu kama ubongo wa mtoto¼
basi tunaweza jifunza yepi kwa kuyalinganisha?
Tuanze na ukubwa
Kwa wazi, mtandao unaonekana kuwa kubwa kuliko ubongo wa mtoto
lakini hii inamaanisha nini katika mlinganisho wetu?
Tunaweza sema neuroni katika ubongo
ni kama tovuti katika mtandao
Kwa hivyo tuangalie idadi ya neuroni katika ubongo wa mtoto
tukilinganisha na idadi ya tovuti kwenye mtandao
Kwa kweli, binadamu kwa umri wowote ana billioni 100 ya neuroni katika ubongo
lakini mtandao uko na mara kumi zaidi ya hiyo
trillioni moja ya kurasa za mtandao
Kwa huu mulinganisho, mtandao ni mkubwa zaidi
Basi ni gani kati ya mitandao iliyo tata zaidi?
Tunaweza sema kuwa sinepsi katika ubongo - uhusiano kati ya neuroni mbili
ni sawia na uhusiano kati ya kurasa mbili kwenye mtandao
Je kuna mahusiano mengi katika ubongo wa mtoto ama kwenye mtandao?
[♪wimbo♪]
Kweli, mtandao uko na zaidi ya trillion 100 ya mahusiano
na ubongo wa mtu mzima una trillioni 300 ya mahusiano
Lakini fahamu hivi: ubongo wa mtoto uko na mahusiano quadrillioni
mara kumi zaidi ya mahusiano yaliyo kwenye mtandao
Ubongo wa mtoto una mahusiano mengi kuliko mtandao wote
Naam, ilikuwa pigo la akili kwetu pia
Yawezekanaje? Hebu tuyafafanue
Tulivyosema, mtoto huzaliwa na neuroni billioni 100
lakini mahusiano hayo quadrillioni
hayamo akilini
Mahusiano hayo huundwa kwa kasi sana
wakati wa miaka 5 ya kwanza ya maisha
sinepsi 700 hadi 1000 kwa sekunde
Mahusiano hayo huundwa katika kila mwingiliano wa mtoto
na ni muhimu kwa kuwa hujenga usanifu wa ubongo
Kwa hivyo, kila wakati unapomwongelesha au kushiriki na mtoto
kwa halisi unakuza ubongo
kuunganisha sehemu tofauti za ubongo
ambayo inaruhusu mawazo mapya, utambuzi na ubunifu
Kwa hivyo, kila muda wa kuwasiliana kwa jicho, kila unapobadilishana neno
kila unapochekesha mtoto
unaimarisha mahusiano haya
na kwa vile kuna njia nyingi tofauti ya kufanya hii
tuliuliza watu kote duniani
"Tutumie kanda ya jinsi murwa ya kuwasiliana na watoto maishani mwako"
[Wimbo wa piano♫]
Katika miaka ya utotoni, ubongo wa mtoto huunda mahusiano mengi iwezekanavyo
kisha unaanza kutoka yale yasiyotumiwa
na kuimarisha yanayotumiwa
mchakato wa nguvu unaoendelea katika maisha
Lakini kwa kuwa ubongo wa mtoto unaamilishwa na kila kitu kichokutana nacho
inaweza kuwa balaa
ambayo husababisha msongo
Wakati ubongo unahisi msongo, mfumo wa ishara unaamilishwa
Kama msongo ukipunguzwa haraka, mfumo unarudi kawaida
Ingawaje kujifunza kukabiliana na msongo ni muhimu kwa ukomavu
hali kali kama dhuluma unaonendelea ama kutelekezwa
pasipokuwepo na mtu mzima kupunguza msongo
mfumo wa hatari wa mwili unaamilishwa
ambayo inaweza kuwa na madhara makubwa maishani mwa mtoto
Hii inajulikana kama msongo wenye sumu
Msongo was sumu unaweza fanya mwili uwe na tahadhari ya kudumu
inasababisha sinapsi tunazo tumia kujifunza and kujitawala
kutolewa ilihali uhusiano wa uwoga na tabia mbaya unaimarishwa
[Akiimba♫]
Ingawa ubongo unaweza badilika maishani
miaka ya utotoni ni muhimu katika ujenzi wa msingi bora
kwa udadisi, ubunifu na kukabiliana na maisha
[♪Wimbo♪]
Na tukisema kuwa mtandao uko katika hatua hiyo muhimu ya uchanga
kutengeneza mahusiano mengi iwezekanavyo
tunahitaji kukumbuka jinsi tunajenga msingi wake
jinsi makabiliano hujenga mahusiano katika ubongo wa mtoto
kila barua pepe, tweet, utafutaji au maashirio
inaunda na kuimarisha mahusiano katika ubongo wa duniani
na kubadilisha sura ya mtandao
kwamba sisi kama mabilioni ya watu duniani kote, tunaendeleza pamoja
na jinsi ilivyo muhimu kwa sehemu zote za ubongo wa mtoto
kuwa na uhusiano kufanya mtayarisho
ya hisia na mawazo ya ubunifu
ni muhimu kuwa sehemu zote za dunia ziwe na uhusiano
kuweka msingi wa kuelewana kote duniani
uvumbuzi na kujieleza kwa binadamu
Na wakati bado hatujui jinsi teknologia inajenga upya bongo zetu
tunafahamu kuwa kila wakati tunapohusiana, kila mtu tunayemfuata
barua pepe, au kinacho unganisha, tunajua yanatuathiri sis
basi tunahitaji kuwaza nini tunakubali ingie katika bongo zetu, kila mara
ambayo wakati mwingine unamaana ya kujua wakati wa kujitenga
jinsi si vyema kwa ubongo wa mtoto kusisimuliwa kupita kiasi au isivyo tosha
si vyema pia kwa ubongo wa mtu mzima
[♫Music♪]
Kwa mtandao na ubongo wa mtoto
mahusiano tuanyotilia mkazo zaidi huimarishwa
na yale tusiyotumia zaidi zitatolewa
[♪Wimbo♪]
Basi ni vipi tunavyoweza kukuza yote haya mawili
yaliyohusiana kwa matayarisho mwafaka ya yanayokuja mbeleni
Kwa kutilia mkazo tunayo yatilia mkazi sahii
Tahadhari ni kitu kilicho na thamani kuu katika ubongo
Kila mwingiliano ni muhimu
tuko na nafasi ya kutengeneza taswira ya baadaye ya dunia
na siku zetu za usoni
zinaanza hapa
[♪Wimbo♪]
["Uvumbuzi bora zaidi duniani ni ubongo wa mtoto." - Thomas Edison]
[Saidia kujenga taswira ya usoni by...]
Tutatengeneza kanda ya bure kwa shilika lako/lenu]
ikiwa na alama na wito wa hatua hapa
[Waliotunga]
[Natueneze, filamu ya rununu kwa ajili ya mabadiliko ya kimataifa
[www.letitripple.org, #letitripple, @tiffanyshlain]