Tip:
Highlight text to annotate it
X
Translator: Joseph Mtui Reviewer: Joachim Mangilima
Ahsante sana Chris. Pia kwakweli ni heshima kubwa
kupata nafasi hii kuja katika ukumbi huu mara mbili. Nashukuru kwa dhati.
nimepigwa na butwaa na huu mkusanyiko,na nataka kuwapa shukrani kwa
maoni mengi mazuri kuhusu niliyoongelea usiku ule.
Ninasema hilo kwa dhati, kidogo kwasababu--(Kwikwi ya maskhara)--niliyahitaji! (Vicheko)
Jiweke katika nafasi yangu!
Nilipaa kwa ndege "Air Force Two" kwa miaka nane.
Sasa inabidi nivue viatu vyangu au mabuti ili kupanda ndege.
(Vicheko) (Makofi)
Nitawasimulia hadithi moja haraka kuonesha hali ilivyo kwangu.
Ni hadithi ya ukweli --kila tukio ni ukweli.
Muda mfupi baada ya Tipper na mimi--(Kwikwi ya maskhara)--(Vicheko)--
tulikuwa tukiendesha gari kutoka nyumbani Nashville kwanda kwenye shamba letu dogo
maili 50 mashariki mwa Nashville--
tukiendesha gari wenyewe.
Najua inasikika kama jambo dogo kwenu, lakini -- (Vicheko) --
Nikaangalia katika kioo cha kuangalizia nyuma na ghafla ikatokea nikagundua.
Kulikuwa hamna msafara huko nyuma.
Mmesikia kuhusu maumivu ya phantom limb? (Vicheko)
Hili gari lilikuwa ni Ford Taurus ya kukodishwa. Ilikuwa saa ya chakula cha jioni,
na tukaanza kutafuta sehemu ya kupata chakula.
Tulikuwa katika barabara I-40. Tukaingia katika kona ya 238, Lebanona, Tennessee.
tukatoka katika hiyo barabara, tukaanza kutafua -- tukapata mgahawa wa Shoney.
Ni mnyonyoro wa migahawa inayomilikiwa na familia, kwa wale ambao hawaufahamu.
Tuliingia ndani na kukaa kibandani na muhudumu wa *** akaja,
akafanya vurugu kubwa juu ya Tipper (Vicheko)
Akachukua maagizo yetu, halafu akaenda kwa wawili waliokuwa kibanda kilichofuata,
halafu alashusha sauti yake chini sana ilibidi nitumie juhudi nzito ili kusikia alichokuwa akisema.
Halafu akasema "Ndio,yule ni Makamu wa Raisi aliyepita Al Gore na Mkewe Tipper."
Halafu huyo mwanaume akasema "Amekuja safari ndefu au sio?" (Vicheko)
Kumekuwa na kama mfululizo hivi wa kutokewa na ugunduzi ghafla.
Siku iliyofuata, kuendeleza hadithi ya kweli kabisa,
nilipanda G-5 kupaa mpaka Afrika kutoa hotuba Naijeria,
jijini Lagos, kuhusu nishati.
Na nikaanza hotuba kwa kuwaambia hii hadithi ya matukio
ya siku ile jana yake kule Nashville.
Na nilihadithia kama kwa namna hii hii nilivyoshikikishana na ninyi.
Tipper na mimi tulikuwa tukiendesha gari wenyewe,mgahawa wa gharama ndogo wa kifamilia wa Shoney,
yale yule mwanaume alivyosema -- wakacheka.
Nikatoa hotuba yangu, halafu nikarudi uwanja wa ndege kurudi nyumbani.
Niliishia usingizini kwenye ndege, mpaka usiku wa manane,
tulitua visiwa nya Azores kwa ajili ya kuongeza mafuta.
Nikaamka, wakafungua mlango, nikatoka nje kupata hewa safi kidogo,
halafu nikaangalia na nikamuona mwanaume akikimbia katika barabara ya ndege.
Alikua akipunga kipande cha karatasi na alikuwa akipayuka,
"Piga simu Washington! Piga simu Washington!"
Halafu nikafikiria, usiku wa manane, katikati ya Atlantic,
kuna kasoro gani duniani huko Washington?
Halafu nikakumbuka inaweza ikawa ni rundo la maswala.
(Vicheko)
Lakini kumbe ilikuwa kwamba wafanyakazi wangu walikuwa wamechukizwa sana kwasababu
moja huduma za habari kule Naijeria ilikuwa tayari imeandika habari kuhusu hotuba yangu.
Halafu ilikuwa tayari imeshachapishwa kwenye miji kote Marekani
-- ilichapishwa Monterey, nilihakikisha. Halafu habari zikaanza,
"Makamu wa Raisi aliyepita Al Gore ametangaza Naijeria jana,
"Mke wangu Tipper na mimi tumefungua mgahawa wa kifamilia wa gharama za chini uitwao Shoney's,
na tunauendesha wenyewe.'''(Vicheko)
Kabla sijafika katika ardhi ya Marekani,
David Letterman na Jay Leno walikuwa wameshalianzia hili
-- mmoja wao aliniweka katika kofia kubwa ya mpishi,
Tipper alikuwa akisema " Burger moja ya nyongeza na chipsi!"
Siku tatu baadae, nikapokea barua nzuri,ndefu,iliyoandikwa na mkono kutoka kwa rafiki yangu mpenzi
na mfanyakazi mwenza Bill Clinton akisema, "Hongera kwa mgahawa mpya, Al!"
(Vicheko)
Tunapenda kusheherekea mafanikio yetu na ya wenzetu maishani.
Nilikuwa niongelee ikolojia ya habari.
Lakini nilifikiria kwamba sababu nilipanga kuwa na tabia ya kuja tena TED,
kwamba labda ningeongelea hilo wakati mwingine (Makofi)
Chris Anderson: Ni mpango!
Al Gore: Nataka kulenga kwenye ambalo wengi wenu mmesema mnataka nilifafanue.
Ni nini ambacho unaweza kufanya kuhusu mabadiliko ya hali ya hewa? Nataka nianze na --
Nitawaonesha picha kadhaa mpya, na nitafupisha maelezo kwenda nne au tano tu.
Sasa maonesho. Naongeza upya wa maonesho haya kila wakati ninapoyafanya.
Naongeza picha mpya kwasababu najifunza zaidi kuhusu hili swala kila wakati ninapoonesha.
ni kama uokotaji fukweni, unajua? Kila wakati wimbi lijapo na linapoondoka,
unapata vifuniko vya chaza zaidi.
Ndani ya siku mbili tu zilizopita, tumepata rekodi mpya za joto za mwezi wa kwanza.
Hizi ni za Marekani tu. Wastani wa kihistoria wa
mwezi wa kwanza ni digrii 31. mwezi uliopita ilikuwa digrii 39.5.
Sasa, najua mlitaka habari mbaya zaidi kuhusu mazingira
-- natania -- lakini haya maonesho ni ufupisho,
halafu nitaingia katika maelezo mapya kuhusu mtachowezafanya.
Lakini nilitaka kufafanua mawili ya haya.
Kwanza, hapa ndipo tunapotabiriwa kwenda katika mchango wa Marekani kwenye mabadiliko ya hali ya hewa,
katika biashara kama kawaida. Ufanisi katika matumizi ya mwisho ya umeme na matumizi ya mwisho ya nishati yote
ni tunda lining'inialo karibu na chini. Ufanisi na uhifadhi.
Hli sio gharama, ni faida.Hii bango sio sahihi.
Sio hasi, ni chanya. Huu ni uwekezaji ujaojilipia wenyewe.
Lakini pia ni wafanisi sana katika kupotosha njia yetu.
Magari na malori -- Niliongelea kuhusu hilo kwenye yale maonesho ya picha,
lakini nawataka ninyi myaweke katika mtazamo.
Ni rahisi, na ni lengo lionekanalo lenye wasiwasi, na linatakiwa kuwa hivyo,
lakini kuna mabadiliko ya hali ya hewa ya uchafuzi ambayo yanatokana na majengo
kuliko yanayotokana na magari na malori.
Magari na malori ni muhimu, na tuna viwango vya chini kabisa duniani,
kwahiyo tunatakiwa kujaribu tatua hilo. Lakini ni sehemu ya kitendawili hiki.
Ufanisi wa usafiri mwingine ni muhimu kama magari ya abiria na ya mizigo!
Vyanzo vijizalilishaji katika viwango vya sasa vya ufanisi wa kiteknolojia
vinaweza kuleta tofauti kiasi hiki,na pakiwa na waliyofanya Vinod na John Doerr na wengineo,
wengi wenu mlio hapa -- wengi wanahusika moja kea moja na hili
-- hili tatizo litakuwa kwa kasi zaidikuliko makadirio ya sasa yanavyoonesha.
Carbon capture and sequestation -- ndio CCS inavyosimama badala yake
ina uwezekano wa kuwa utumizi muhimu mkuu
hiyo itatuwezesha sisi kuendelea kutumia mafuta asili kwa namna mbayo ni salama.
Lakini bado kidogo.
Sawa. Sasa, ninyi mfanye nini? Punguza uzalishaji wa hewa chafu majumbani.
Nyingi ya hizi gharama zinazalisha faida pia.
Kupunguza upotevu wa joto, ubunifu bora, ununuzi wa umeme bora kimazingira pale iwezekanapo.
Nimegusia magari -- nunua yatumiayo mchanganyo. Tumia reli nyepesi.
Tafuta machaguo kadhaa mengine ambayo ni mazuri zaidi. Ni muhimu.
Kuwa mtumiaji rafiki kimazingira. Una machaguo katika kila ununuacho,
baina ya vitu vyenye athari kali au
athari ndogo zaidi kwenye mabadiliko ya hali ya hewa duniani.
Fikiria hili. Chagua kuishi maisha yasiyokuwa na kaboni.
Kwa wale kati yenu ambao ni madhubuti katika usanifu wa majina,
ningependa kupata ushauri na msaada wenu katika
namna ya kusema hili kwa namna ambayo inapatana na watu wengi.
Ni rahisi kuliko unavyofikiri. Kweli kabisa.
Wengi wetu humu tumefanya huo uamuzi na ni rahisi tu.
punguza uzalishaji wako wa kaboni daioksaidi kwa kutumia machaguo yako mbalimbali
halafu nunuaau pata jinsi za kukabiliana kwa ajili ya kiasi kilichobaki
pasipokupungua kabisa. Na ufafanuzi wa haya unapatikala climatecrisis.net.
Hapo pana kikokotozi cha kaboni. washiriki wazalishaji walikusanyika,
pakiwa na uhusika hai kutoka kwangu, waandishi viongozi duniani wa programu za kompyuta
katika hii sayansi geni ya ukokotozi wa kaboni kujenga
kikokotozi cha kaboni ambacho ni rafiki kwa mtumiaji.
unaweza kwa usahii wa hali yuu kukokotoa kiasi cha utoaji wako wa CO2,
halafu ndipo utapewa machaguo yenyekupunguza.
Na wakati filamu inapokaribia kuzinduliwa Mei,hii kuongezwa kuwa 2.0
na sisi tutabidi tubonye kununua jinsi za kukabiliana.
Linalofuata, fikiria kuifanya biashara yako isiwe itoayo kaboni. Tena, baadhi yetu tumeshafanya hivyo,
na sio vigumu kama unavyofikiri. Unganisha ufumbuzi wa maswala hali ya hewa katika maswala yako yote ya uvumbuzi,
kama unatoka katika maeneo ya teknolojia au burudani,
au ubunifu na usanifumajengo.
Wekeza kwa uendelevu. Majora alidokeza hili.
Sikiliza, kawa umewekeza fedha na mameneja ambao
unawapa fidia kutakana na matokeo wanayoonesha kwa mwaka,
usilalamike tena kuhusu taarifa za kila robomwaka za usimamizi wa mkurugenzi mtendaji.
Baada ya muda, Watu wanafanya kile unachewalipa ili wafanye. Na kama wataamua kiasi gani
watalipwa kutoka mtaji wako ambao wamewekeza,
kutokana na faida za ndani ya muda mfupi, utapata maamuzi ya ndani ya muda mfupi.
Kuna mengi ya kusemwa kuhusu hilo.
Kuwa kichocheo cha mabadiliko. Wafundishe wengine,jifunze kuhusu hayo,yaongelee.
Filamu itazinduliwa -- filamu ni toleo la kifilamu kutoka yale maonesho ya picha
niliyoyatoa usiku wa siku mbili zilizopita,isipokuwa inaburudisha zaidi. Na itazinduliwa Mei.
Wengi wenu hapa mna nafasi ya kuhakikisha watu wengi wanaiona.
Fikiria kumpeleka fulani Nashville. Chagua vizuri.
Halafu mimi binafsi nitawafundisha watu jinsi ya ya kufanya haya maonesho ya picha, ya kiwa na maana nyingine upya
ya baadhi ya hadithi binafsi pasipo shaka ikiwa na mbinu za ujumla,
na -- sio tu haya maonesho ya picha, ni maana yanayoleta. Pia ni jinsi yaunganavyo.
Kwahiyo nitakuwa nikifundisha darasa kiangazi kijacho
kwa ajili ya kundi la watu ambao wanachaguliwa na jamaa mbalimbali halafu naipa
umati, ndani ya jamii mbalimbali nchi nzima,
tutaongeza upya wa hizi picha tunazoonesha kwa wote kila juma
ili kuzifanya ziwa za kisasa kabisa.
Nikifanya kazi na Larry Lessig, katikati ya mchakato huo,
zitabandikwa zikiwa na hati miliki zinazoruhusu matumizi ya nje kiasi
ili kwamba vijana waweze kumfanya michanganyiko na wafanye kwa namna zao binafsi.
(Makofi)
Ni wapi mtu yoyote alipata wazo kwanya mnatakiwa kukaa mbali kabisa na siasa?
Haimaanishi kwamba kama wewe ni mrepablikan ambaye najaribu kumshawishi awe
mdemokrati.Tunawahitaji warepablikan pia.Hii lilishawahi kuwa swala lisililokuwa la mgawanyiko wa upand wowote,
na ninajua kwamba katika kundi hili hili swala sio. Kuwa hai kisiasa.
Fanya demokrasia yetu ifanye kazi kwa namna ambavyo inatakiwa.
Toa msaada kwa wazo la kuweka kizuizi kwenye utupaji katika mazingira wa kaboni daioxaidi, mabadiliko ya hali ya hewa machafuzi,
na kufanya nayo biashara. Hii hapa sababu: muda mrefu kama Marekani ipo nje ya mfumo wa dunia,
sio mfumo funge.
Pale ambapo utakuwa mfumo funge, pakiwa na kuhusika kwa Marekani,
ndipo kila mtu aliye kwenye bodi ya wakurugenzi
-- ni watu wangapi hapa wanatumikia katika bodi ya wakurugenzi katika shirika?
Ukishakuwa mfumo funge, utakuwa na dhima kisheria kama huta muhimiza mkurugenzi wako mtendaji mkuu
apate kiwango cha juu cha mapato kutokana na upunguzaji na ufanyaju wa biashara za uzalishaji wa kaboni
ambao unaweza kuepukika. Soko litafanya kazi ili kutatua hili tatizo kama titaweza kukamilisha hili.
Saidia katika kampeni za ushawishi wa wengi ambazo zitaanza msimu ujao.
Itabidi tubadilishe mawazo ya wamarekani. Kwasababu kwa sasa
wanasiasa hawana ruhusa ya kufanya kinachotakiwa kufanywa.
Na katika nchi yetu ya kisasa, jukumu la mantiki na sababu halijumuishi tena
upatanisho baina ya utajiri na nguvu kama ilivyokuwa zamani.
sasa ni kurudiwa kwa fupi, la sekunde 30, la sekunde 28 tangazo la runinga.
Itatubidi kukununua matangazo kama hayo mengi.
Tuyape mabadiliko ya hali ya hewa jina jipya, kama wengi wenu mlivyopendekeza.
napenda mgogoro wa hali ya hewa kuliko kuzimia kwa hali ya hewa,
lakini tena,wale kati yenu ambao ni mathubuti katika kupachika majina, nahitaji msaada wenu kwa hili.
Mtu fulani alisema kwamba, mtihani unaotukabili sasa, mwanasayansi aliniambia
ni kama mchanganyiko wa kidole gumba
na neokotexi ni ambao unafaida.
Hilo ni kweli kabisa. Usiku ule nilisema,na narudia: hili sio swala la kisiasa.
Tena, warepablikan hapa hili sio lazima liwe swala la kugawanya.
Mna ushawishi zaidi kuliko baadhi yetu ambao ni wademokrati.
Hii ni nafasi. Sio tu hii, bali iliyounganishwa na mawazo yaliyo hapa,
ili kuleta mshikamano baina yao.
Sisi ni wamoja.
Ahsanteni sana. Nashukuru hili.
(Makofi)